Stanisław Wyspiański - książki tego autora 11 dostępnych produktów
Stanisław Wyspiański to wybitny polski dramatopisarz epoki Młodej Polski, a także malarz oraz poeta, jeden z największych twórców utworów scenicznych, związany z nurtem symbolizmu. Wyspiański jest autorem jednego z najważniejszych dramatów w historii polskiej literatury, „Wesela”, a także takich sztuk jak „Noc listopadowa”, „Warszawianka”, „Klątwa” oraz „Wyzwolenie”.
Stanisław Wyspiański urodził się 15 stycznia 1869 roku w Krakowie. Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz malarstwo w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, gdzie pobierał nauki między innymi u Jana Matejki. W 1890 roku Stanisław Wyspiański wyjechał w podróż po Europie – zwiedził między innymi Włochy, Francję i Niemcy, przebywał również w Paryżu, gdzie przez trzy lata studiował malarstwo w Académie Colarossi, oraz w Pradze. Podczas podróży był częstym gościem teatrów, odwiedzał również katedry i kościoły, podziwiał zagraniczne dzieła sztuki.
Po powrocie Stanisław Wyspiański pracował jako ilustrator w czasopiśmie „Życie”, którego później został kierownikiem graficznym. Później ilustrował również swoje własne utwory – uważa się, że zreformował nie tylko teatr, ale również polską grafikę książkową. Pracował również jako inscenizator w Teatrze Miejskim w Krakowie, w którym również reżyserował późniejsze inscenizacje swoich dramatów. W międzyczasie tworzył obrazy, głównie pastelami, a także projektował witraże oraz polichromie – wykonał między innymi witraże do kościoła Franciszkanów w Krakowie. Pracował również nad projektami dekoracji wnętrz, kostiumów teatralnych, plakatów, okładek i ilustracji książek oraz nad projektami architektonicznymi – witraży i polichromii, zajmował się również konserwacją zabytków.
Pierwsze próby pisarskie Stanisław Wyspiański podejmował podczas podróży po Europie, w szczególności w Paryżu – były to pierwsze szkice „Legendy” oraz „Warszawianki”. Za debiut dramatopisarza uznaje się datę inscenizacji „Warszawianki” – rok 1898. Sztuka została ciepło przyjęta, co zachęciło Wyspiańskiego do wydania własnym sumptem kolejnych dramatów, które jednak przeszły bez echa: „Klątwy”, „Legendy”, „Lelewela” oraz „Meleangera”. Fakt, że został niedostrzeżony przez krytyków, jak również kłopoty finansowe, z którymi borykał się do powrotu z Paryża, sprawiały, że artysta odczuwał coraz bardziej nasilającą się frustrację.
Przełom nastąpił w 1900 roku – Stanisław Wyspiański pojechał na wesele Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny. To wydarzenie zainspirowało go do napisania sztuki, po wystawieniu której zdobył poszanowanie i rozgłos jako dramatopisarz – później nazywano go również „czwartym wieszczem”. „Wesele” jest uznawane za arcydzieło; dramat jest druzgocącą, i poniekąd złośliwą, diagnozą ówczesnego społeczeństwa i jego stosunku do ojczyzny.
Stanisław Wyspiański zmarł 28 listopada 1907 roku w Krakowie.