Doświadczenia szkolne pierwszego rocznika reformy edukacji Tom 1

Przedkładana Czytelnikom pierwsza część raportu (pierwszy tom) prezentuje, odtworzony przez autorów z odpowiedzi studentów I roku UAM (na pytania ankiety Studenci I roku UAM 2005/2006 o swoich szkołach) wizerunek ich szkół trzech szczebli kształcenia (szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum). Wizerunek ten (zmienna objaśniana/zależna) jest analizowany i interpretowany z uwzględnieniem zasobów osobowych – właściwości psychologicznych badanych osób i rodzinno-środowiskowo-szkolnych (zmienne objaśniające/niezależne). Są to zatem badania przekrojowe niemierzące związków przyczynowych między zmiennymi, ale statystyczne. Rekonstruując szkolne doświadczenia badanych studentów – maturzystów 2005’, autorzy próbują w odwołaniu do Brunerowskiej koncepcji edukacji (Bruner, 2006), która w swych ramach stwarza (oferuje) uczniom warunki doświadczania sprawstwa, refleksji i współpracy, czyli partycypację w prorozwojowej kulturze szkoły – odpowiedzieć na pytanie: jak bogaty kontekst rozwoju stwarzały szkoły trzech szczebli kształcenia w retrospekcji ich absolwentów – pierwszego rocznika reformy. Zostałą zatem podjęta próba diagnozy i oceny polskiej szkoły „na starcie” reformy edukacyjnej z 1998 roku poprzez rekonstrukcję doświadczeń maturzystów 2005’. W roku akademickim 2015/2016 autorzy publikacji planują powtórzyć badania za pomocą tych samych narzędzi badawczych.

Z satysfakcją zatem oddajemy do rąk Czytelników pierwszy tom cyklu „Maturzyści 2005’”. Jego struktura jest przejrzysta – pierwszy rozdział przybliża podstawy teoretyczno-metodologiczne naszych badań: „Studenci I roku UAM o swoich szkołach. Z doświadczeń pierwszego rocznika reformy edukacji. Badania retrospektywne”. Rozdział drugi prezentuje badanych studentów w świetle zmiennych niezależnych, trzeci przybliża Jakość treściowego wizerunku szkoły i jej uwarunkowania. Z doświadczeń studentów, w następnym zaś rozdziale zestawiamy wnioski z badań i rekomendacje. Tom kończymy rozdziałem zatytułowanym Ku sprawstwu, współpracy i refleksyjności poprzez ich doświadczanie w edukacji szkolnej. Brunerowskie przesłanie w praktyce.
Maria Dudzikowa
Poznań, marzec 2010

Książka należy do tych lektur, na które się czeka z dużą niecierpliwością. Brakuje nam rozpraw naukowych, które łączą w sobie solidną podstawę teoretyczną z oryginalnością i wiarygodnością przeprowadzonych badań empirycznych. Właściwie osadzono własny zamysł badawczy na tle istniejącej już wiedzy o szkole w kontekście przemian ustrojowych zachodzących wokół niej i w niej. Badania są unikatowe, gdyż rzadko prowadzi się zespołowe badania podłużne, które na domiar wszystkiego, co o nich najlepszego można by powiedzieć, są jeszcze uchwyceniem cząstki dziejowych procesów.
Z recenzji prof. zw. dr. hab. Bogusława Śliwerskiego

Pionierskość tego studium teoretyczno-empirycznego odnosi się nie tylko do przedmiotu badań, to znaczy uczniowskich doświadczeń na każdym ze szczebli systemu oświatowego, ale zawiera się w tym, że po raz pierwszy sporządzony został konsekwentny obraz szkolnej edukacji widzianej przez pryzmat teorii kultury edukacji, odczytany z tego, co zapamiętali absolwenci tych szkół – studenci I roku studiów. […] Książka – ze względu na swoje walory poznawcze – ma fundamentalne znaczenie dla polityki i praktyki oświatowej. Jej treści nie tylko pozwalają rozumieć mechanizmy rządzące szkolną edukacją, ale wskazują najbardziej newralgiczne elementy szkolnej pedagogii. Uwzględnienie ich w projektowaniu pracy szkoły i zarządzaniu oświatą może stać się prawdziwym punktem zwrotnym zmiany edukacyjnej.
Z recenzji prof. zw. dr hab. Marii Czerepaniak-Walczak