Gułag

Wstrząsająca książka wyróżniona w 2004 roku prestiżową Nagrodą Bookera. „Gułag” Anne Applebaum opisuje potworny system represji, którego ofiarą padło około 40 milionów ludzi – przeciwników ideologicznych lub ludzi, którzy z jakiegoś powodu byli po prostu niewygodni dla komunistycznej władzy.

Anne Applebaum odtworzyła w „Gułagu” rzeczywistość sowieckich obozów pracy – był to okrutny świat, który rządził się własnymi regułami gry, gdzie codziennością był głód, praca ponad siły i choroby, a często również tortury oraz gwałty. Był to świat, który został opisany w literaturze przez takich pisarzy jak Aleksander Sołżenicyn, Gustaw Herling-Grudziński oraz Warłam Szałamow – wszystkim znane są takie książki jak „Inny świat”, „Archipelag GUŁag” czy „Opowiadania kołymskie”. Anne Applebaum oddała w ręce czytelników książkę historyczną, w której w oparciu o liczne źródła, jak dokumenty, wspomnienia ocalałych oraz prowadzone przez władze statystyki, ukazuje się pełne oblicze nieludzkiego systemu obozów pracy ZSRR. „Gułag” Anne Applebaum to obraz dokładny i wstrząsający – opisany jest cały system sowieckich obozów, lecz również losy poszczególnych jednostek – ofiar oraz ich katów. Autorka nie bała się zajrzeć nawet do najbardziej mrocznych zakamarków systemu, by opisać każdy element tej ogromnej machiny – od pierwszych obozów, będących zaledwie zalążkiem rozciągającego od Murmańska po Kazachstan GUŁagu, przez aresztowania, transport jeńców, administrację obozów, codzienność przetrzymywanych tam więźniów, nieludzkich warunków panujących w łagrach, historii poszczególnych więźniów, sylwetek strażników, ucieczki, bunty oraz system kar, który stosowano wobec internowanych, aż po upadek tego nieludzkiego systemu. „Gułag” to powieść o koszmarze, którego nikt nigdy nie powinien był doświadczyć, a którego ofiarą padło kilkadziesiąt milionów ludzi.

Anne Applebaum udało się w obliczu opisywanego horroru zachować historyczny obiektywizm. Jednak mimo tego, że autorka postawiła sobie za zadanie dokładne opisanie całego, ogromnego systemu, w centrum książki znajduje się człowiek – w końcu po każdej stronie systemu, za każdym aresztowaniem, za każdą śmiercią, ucieczką i buntem stali właśnie ludzie. W „Gułagu” Anne Applebaum rzeczywistość łagrów jest jeszcze bardziej okrutna i bezlitosna, niż ta, która jest znana z literatury.

Anne Applebaum to światowej sławy amerykańsko-polska dziennikarka, która w swoich książkach historycznych koncentruje się na losach Europy Środkowo-Wschodniej, a dokładniej – na wydarzeniach, które przetoczyły się przez ten obszar w XX wieku. „Gułag” jest pierwszą książką historyczną tej utalentowanej autorki – publikacja ukazała się w 25 językach obcych i została wyróżniona Nagroda Bookera. W następnych latach ukazały się również książki „Za żelazną kurtyną. Ujarzmienie Europy Wschodniej 1944-1956” oraz „Czerwony głód”.