Opowieść o wewnętrznej sile Wszyscy pamiętamy „Lassie, wróć” i psa collie, który, prowadzony tak instynktem, jak tęsknotą, podjął wielomilową wędrówkę, aby powrócić do swojej rodziny. Psa, który imponował swoim samozaparciem, tak wiernego, jak pragnąłby każdy ludzki… właściciel? Nie, ludzki przyjaciel. A teraz wyobraźmy sobie, że historia toczy się na opak, że role zostają odwrócone. Że to nie zwierzę szuka drogi powrotu, ale człowiek. Trudniej, prawda? Zwłaszcza ze złamaną na początku podróży nogą. Zwłaszcza, gdy jest się dzieckiem. Lis i chłopiec. Dwunastolatek i dziki, ale udomowiony przybysz z lasu. Obaj pokiereszowani przez los, obaj osieroceni przez najbliższych. Poznajemy ich w dramatycznych okolicznościach, kiedy to, zmuszony przez ojca chłopiec, pozostawia lisa samego w lesie i przebywa setki kilometrów, by zamieszkać u dziadka. Jesteśmy w stanie wczuć się w dramat każdego z nich. Jakbyśmy na przemian stawali się raz przerażonym, zdezorientowanym i niezdolnym do przeżycia w lesie lisem, a raz osamotnionym, targanym wyrzutami sumienia Peterem. Lisek ma na imię Pax. To prawdziwy chichot losu, bowiem w kraju toczy się wojna. Zbliża się wielkimi krokami do chłopca i lisa a ci dwaj, zamiast uciekać, wchodzą w tę wojnę dobrowolnie, kierowani poczuciem obowiązku. I cierpią. Chłopiec, wchodząc odważnie do zamkniętej strefy, widzi porzucone przez ludzi zwierzęta. Błąkające się konie, psy i koty, pozostawione same sobie. Las również nie przynosi schronienia. Wojna wkrada się między drzewa, zawłaszcza przestrzeń i zastawia pułapki, nie pytając o urwane w wybuchach nogi i ogony, o poranione karki, o spaloną sierść. Echo leśne mówi o wojnie jak o epidemii a walczących nazywa „zarażonymi wojną”. To dorośli zarażają siebie i innych wojną, rozrywając więzi, wymuszając rozłąkę dzieci i zwierząt. Tułające się zwierzęta wystawiają nam, ludziom, świadectwo i pytają o człowieczeństwo. Czy to nie Mały Książę przypomniał nam, że „Stajesz się na zawsze odpowiedzialny za to, co oswoiłeś”? W roku wojny, w roku 1943, notabene. Sara Pennypacker wpuściła do swojej opowieści jedynie paru dorosłych, pozwalając im być trudnymi, nieoczywistymi, obarczonymi przywarami, słabymi i silnymi. Ojciec Petera, który skazuje syna na samotność, a jego dłoń czasem zaciska się w pięść. Pustelniczka Vola z drewnianą nogą, którą ciągnie za sobą za karę, jak Jakub Marley swój łańcuch, pomaga chłopcu i pozwala też pomóc sobie. Chłopiec dociera do celu. Ma swoich bliskich, ojca i Paxa, na wyciągnięcie ręki. I podejmuje decyzję. Trzymam za niego kciuki i życzyłabym sobie, aby nasze dzieci pchała w świat podobna miłość i samozaparcie.