Kamienie na szaniec

„Kamienie na szaniec" - powieść wojenna oparta na faktach. Przedstawione w niej wydarzenia nie są wytworem wyobraźni autora, lecz miały miejsce w rzeczywistości. Nowe wydanie kultowej książki Aleksandra Kamińskiego zostało wzbogacone wstępem autorstwa Barbary Wachowicz oraz licznymi materiałami i zdjęciami głównych bohaterów. Książka została napisana przez harcmistrza Aleksandra Kamińskiego. Powstała w oparciu o relację Tadeusza Zawadzkiego „Zośki". Powieść opowiada o heroicznych czynach 23. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej, jej konspiracyjnej działalności, aktach małego sabotażu, a także spektakularnej Akcji pod Arsenałem, której przeprowadzenie pozwoliło uwolnić więzionego przez Gestapo „Rudego".

Tadeusz Zawadzki, Aleksy Dawidowski i Jan Bytnar to z pewnością postaci, które powinny stanowić wzór do naśladowania dla każdego współczesnego młodego człowieka. Kiedy w 1939 roku wojska niemieckie przemocą wdarły się na terytorium Polski, rozpoczynając tym samym największy w dziejach konflikt zbrojny, który zdewastował nasz kraj, ci młodzi mężczyźni mieli zaledwie po osiemnaście, dziewiętnaście lat. Mimo tak młodego wieku ani przez chwilę nie wahali się, czy warto poświęcić własne życie dla obrony ukochanej ojczyzny - poświęcenie to niestety wkrótce przypłacili życiem, podobnie jak wielu ich rówieśników.

Aleksander Kamiński - harcmistrz, założyciel Zuchów, pedagog, wykładowca akademicki. Tworząc swoją najbardziej znaną publikację posłużył się wstrząsającą opowieścią „Zośki", którą ten spisał, by wyrzucić z siebie ból po stracie przyjaciół. Książka powstała natomiast po to, by opowieść o działaniach podejmowanych przez warszawskich harcerzy walczących z niemieckim okupantem dotarła do jak najszerszego grona odbiorców. Pierwsze jej wydanie - pod pseudonimem Juliusz Górecki i ze zmienionymi imionami bohaterów - ukazało się już w lipcu tego samego roku. Kolejna edycja została uzupełniona o opis wydarzeń po akcji pod Arsenałem, łącznie z akcją w Sieczychach, gdzie Tadeusz Zawadzki poległ 20 sierpnia 1943 roku. Tytuł powieści Kamiński zaczerpnął z wiersza Juliusza Słowackiego „Testament mój".

Historia opisana w „Kamieniach na szaniec" obejmuje czasy od wybuchu II wojny światowej do września 1943 roku. Czytelnik dowiaduje się z niej, na czym polegały zadania harcerzy Szarych Szeregów - w ramach małego sabotażu rozklejali oni obraźliwe hasła, malowali na murach symbol Polski Walczącej, roznosili ulotki, zrywali hitlerowskie, propagandowe plakaty. Jedną z najbardziej spektakularnych akcji opisanych w książce Kamińskiego było usunięcie w 1942 roku niemieckiej tablicy z pomnika Mikołaja Kopernika w Warszawie, którego to czynu dokonał „Alek".

Akcja pod Arsenałem. Kamiński w niezwykle wciągający sposób opisał też działania Grup Szturmowych, zajmujących się akcjami dywersyjnymi - jedną z nich była sławna Akcja pod Arsenałem. Miała ona na celu odbicie z rąk Gestapo więzionego i torturowanego „Rudego". Akcja powiodła się, ale jej skutki były tragiczne - Bytnar zmarł niedługo po uwolnieniu w wyniku odniesionych obrażeń. Tego samego dnia odszedł również Alek, który został ciężko ranny w czasie akcji.

Ta przejmująca opowieść o bohaterstwie młodych ludzi, którzy tuż po wejściu w dorosłość musieli przelewać krew w obronie swojego kraju. Od wielu lat znajduje się w kanonie lektur szkolnych i jest jedną z ulubionych książek wielu uczniów. Na przykładzie opisanych w niej postaci uczy, na czym polega prawdziwy patriotyzm i pomaga współczesnej młodzieży docenić poświęcenie rówieśników sprzed kilku dekad, bez którego dzisiaj niepodległa, wolna Polska mogłaby w ogóle nie istnieć. Zaktualizowane wydanie „Kamieni na szaniec" zawiera liczne zdjęcia „Zośki", „Alka" i „Rudego" z różnych momentów ich zbyt krótkiego życia, a także fragmenty prywatnej korespondencji, pamiętnika autora oraz relacje rodziny i przyjaciół głównych bohaterów. Wstęp do powieści napisała Barbara Wachowicz, znana biografka, autorka wystawy i gawęd o Aleksandrze Kamińskim, „Rudym", „Alku i „Zośce", a także harcerzach Batalionu AK „Zośka".