Księgowania w układzie problemowym w jednostkach finansów publicznych

Pracownicy służb finansowo-księgowych na co dzień muszą ewidencjonować operacje gospodarcze. Pomocne w tym mogą być schematy księgowe opisane w publikacji:

Księgowania w układzie problemowym w jednostkach finansów publicznych

Poruszana w opracowaniu tematyka obejmuje zagadnienie ewidencji księgowej zachodzącej w budżecie jednostki samorządu terytorialnego oraz w jednostkach budżetowych i samorządowych zakładach budżetowych w podziale na problemy ewidencyjne występujące w tych jednostkach, z uwzględnieniem zmian jakie wprowadziło nowe rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z 13.9.2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2017 r. poz. 1911). Zmiany te dotyczą zasad funkcjonowania poszczególnych kont (co przekłada się na zmiany w schematach księgowań przedstawionych w poprzednich wydaniach książki) oraz zmian we wzorach poszczególnych elementów sprawozdania finansowego. Ponadto, sprawozdanie finansowe zostało rozszerzone o „Informację dodatkową".

W książce przedstawiamy:

Ponad 200 schematów księgowań z zakresu aktywów trwałych, dochodów, wydatków, przychodów, kosztów, działań finansowych, funduszy, rozrachunków i roszczeń oraz innych księgowań.
Przykłady liczbowe z wykorzystaniem schematów księgowań,
Opisy kont (np. w zakresie zaangażowania),
Leksykon pojęć,
Metody wyceny (w zakresie zdarzeń dotyczących aktywów trwałych, ale również darowizna, kredyty i pożyczki, wycena udziałów i akcji, ) – w tym zakresie różnic kursowych,
Opis danego zdarzenia gospodarczego na gruncie różnych ustaw (np. aktywa niskocenne (problemy związane z podniesieniem kwoty na aktywa niskocenne do 10 000 zł), zasady udzielania dotacji, nowe regulacje w zakresie subwencji, rodzaje i wysokości dochodów pobieranych przez Urzędy Skarbowe na rzecz JST, wysokość opłat pobieranych przez JST z tytułu realizacji zadań zleconych, regulacje w zakresie kart płatniczych, zasady ustalania wydatków niewygasających, opis wydatków majątkowych i inwestycyjnych, moment ujęcia odsetek w księgach, zasady zaciągania kredytów, wnoszenie aportów do spółek, rodzaje weksli, warunki emisji obligacji),
Sposoby udokumentowania danego zdarzenia gospodarczego (jakie dowody księgowe użyć jako podstawę ewidencji),
Jak prowadzić analitykę do danego zdarzenia,
Powiązania ze sprawozdaniami budżetowymi i finansowymi oraz klasyfikacją budżetową.

Oprócz licznych księgowań książka zawiera również powiązania poszczególnych zdarzeń gospodarczych ze sprawozdawczością finansową oraz budżetową, jak również z klasyfikacją budżetową, uwzględniając ostatnie zmiany w przepisach w tych obszarach. Szczególnie istotne jest przedstawienie powiązania z nowym elementem sprawozdania finansowego „Informacja dodatkowa".

Książka uwzględnia ostatnie zmiany w przepisach regulujących zasady prowadzenia rachunkowości tych jednostek, czyli:

nowe rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z 13.9.2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2017 r. poz. 1911),
nowe rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z 9.1.2018 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz.U. z 2018 r. poz. 109),
liczne zmiany w zakresie klasyfikacji budżetowej wprowadzone przez nowelizację z 18.4.2018 r. oraz nowelizację z 18.7.2018 r. (w tym te wchodzące w życie od 1.1.2019 r.)
ustawa z 27.10.2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U z 2017 r. poz. 2175) – ustawa ta wprowadza m.in. zmianę limitu niskocenności środkow trwałych (z 3500 zł na 10 000 zł), jak również limitów świadczeń wypłacanych z ZFŚS zwolnionych z podatku dochodowego.
nowy Krajowy Standard Rachunkowości Nr 11 „Środki trwałe". W dniu 29.5.2017 r. wszedł w życie Krajowy Standard Rachunkowości Nr 11 „Środki trwałe" (Dz.Urz.MRiF z 2017 r. poz. 105). Ma on zastosowanie do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się od 1.1.2017 r. Ponadto należy pamiętać, że od 28.7.2016 r. obowiązuje stanowisko KSR w sprawie inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów materiałów, towarów, wyrobów gotowych i półproduktów.
nowa klasyfikacja środków trwałych. Od 1.1.2018 r. weszła w życie nowa klasyfikacja środków trwałych. Zmiany w KŚT były spowodowane m.in. zmianami w PKWiU. Nowe przepisy różnią się od poprzednio obowiązującej KŚT w obszarze tytułów grupowania oraz zakresu grup, zmian kodów grup czy też rozszerzenia opisu poszczególnych grup. Jak wskazuje GUS, zmiany dotyczą 16% spośród wszystkich pozycji zawartych w KŚT, jednak w dużej mierze odnoszą się do środków trwałych często występujących w jednostkach (np. zmiany dotyczące numeracji rodzaju „Zespoły komputerowe"). W praktyce jednostek sektora finansów publicznych zmiany więc mogą dotyczyć ok. 80% liczby obiektów inwentarzowych zważywszy na strukturę przedmiotową środków trwałych, w których z reguły przeważają meble (zmiana kodu rodzaju z 808 na 809 oraz zespoły komputerowe – zmiana kodu rodzaju 491 na 487).

Książka ta będzie pomocna przy sporządzaniu sprawozdań finansowych za 2018 r., oraz podczas prowadzeniu ewidencji księgowej w 2019 r.

Warto pamiętać, że za nieprawidłowo prowadzoną ewidencję zdarzeń gospodarczych grozi odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych.

Wyjaśnienia do poszczególnych problemów ewidencyjnych zostały podzielone na VII grup tematycznych w zakresie:

I. Aktów trwałych

Pierwszego wyposażenia obiektów budowlanych,
Nabycia samochodu,
Zespołów komputerów,
Niskocennych środków trwałych,
Pozabilansowej ewidencji środka trwałego,
Wartości niematerialnych i prawnych (w tym licencji)

II. Dochodów

Dotacje z budżetu,
Subwencje,
Udziałów JST we wpływach dochodów pobieranych przez US,
Zadań zleconych,
Dochodów z tytułu opłat w szkołach i przedszkolach,
Wydzielonych rachunków dochodów,
Podatków i opłat lokalnych,

III. Wydatków

Refundacji wydatków,
Kart płatniczych,
Niewygasające wydatki,
Zaangażowania,
Inwestycji,

IV. Przychodów i kosztów

Darowizn,
Odsetek za zwłokę w zapłacie,
Kosztów upomnień,
Różnic kursowych,
Przychody i koszty na przełomie lat budżetowych,

V. Działań finansowych

Kredytów i pożyczek,
Tworzenia spółek przez JST,
Weksli,
Obligacji,

VI. Funduszy

Fundusz pracy,
ZFŚS,

VII. Rozrachunków i roszczeń

Rozrachunków z tytułu wynagrodzeń,
Trzynastki,
Księgowanie VAT (w tym Split payment),

VIII. Innych księgowań specyficznych

Środków europejskich,
Partnerstwa publiczno-prawnego,
Opłat za gospodarowanie odpadami,
Księgowanie rezerw,
Nadwyżka środków obrotowych.

Należy zauważyć, że w książce zostały zaprezentowane schematy księgowe z którymi księgowe z budżetu i jednostek organizacyjnych mają najwięcej problemów. Przykładowo w zakresie potrąceń z należności (potrącenia komornicze, kary umowne od wykonawców).
Zamierzeniem autorów było podanie praktycznych rozwiązań ewidencyjnych, tak by stanowiły pomoc przy zamknięciu ksiąg rachunkowych i sporządzaniu sprawozdań finansowych i w codziennej pracy pracowników służb finansowo-księgowych jednostek sektora finansów publicznych.