Tom 1 zbioru to obszerny zbiór artykułów reprezentujących bardzo zróżnicowaną tematykę.
Znajdujemy tu bliskie tradycyjnym ujęciom rozważania na temat składni i leksyki polskiej, frazeologii, onomastyki i słownictwa gwarowego.
Oddzielny wątek rozważań stanowią teksty na temat emocji, wartościowania i związanej z nimi perswazji.
Uwagę zwracają artykuły analizujące akty mowy oraz gatunki mowy.
Część tekstów to próba przedstawienia językowego obrazu świata w polszczyźnie dawnej i współczesnej. Ciekawy wątek stanowią rozważania na temat wpływu innych jezyków na polszczyznę, a także sposób przyswajania sobie języka polskiego i polskich zachowań językowych przez cudzoziemców. Można powiedzieć, że zbiór artykułów w tym tomie stanowi próbę uchwycenia, jak w kadrze, polszczyzny w pewnym momencie dziejowym ze świadomością, że kadr ten stanowi fragment filmu zawierającego dzieje języka, dzieje narodu, zmiany w zachowaniach językowych, miejsce języka w kulturze i miejsce Polski wśród innych narodów Europy i świata.