Wszystko za Everest

Wstrząsający reportaż o wyprawie z 10 maja 1996 roku.

W połowie lat 90. komercyjne wspinaczki na Mount Everest zaczynały być bardzo popularne – kapryśne, niedostępne góry przestały był zarezerwowane dla profesjonalnych himalaistów, noszących już w sobie bagaż doświadczeń o wspinaniu i przetrwaniu w ciężkich i niezwykle niebezpiecznych warunkach. Himalaje otworzyły swoje bramy dla zwykłych turystów – wystarczyło wpłacić odpowiednią sumę, aby stać się członkiem wyprawy na Mount Everest. Fakt, że góra pochłonęła wiele istnień, w tym doświadczonych himalaistów, wydawał się nie odstraszać zahipnotyzowanych szczytem marzycieli, poszukiwaczy przygód lub milionerów w szponach obsesji – szaleństwo brało górę. „Wszystko za Everest” Jona Krakauera to książka opisującą jedną z takich turystycznych wypraw, która 10 maja 1996 roku rzuciła cień na Himalaje, pochłaniając życie 8 osób, w tym wprawionych wspinaczy i przewodników, a do ocalałych powracała w postaci koszmarów i wyrzutów sumienia.

Jon Krakauer nie był całkowitym laikiem, jeśli chodzi o wyprawy górskie i zdobywanie szczytów, wspinał się już bowiem na Alasce oraz w Andach. Był również doświadczonym, znanym dziennikarzem – te dwa czynniki sprawiły, że magazyn „Outside” zaproponował mu współpracę. Czasopismo wysłało Krakauera na komercyjną wyprawę na Mount Everest. Zadaniem dziennikarza było napisanie reportażu o tym, jak wygląda zdobywanie himalajskiego szczytu przez amatorów z przewodnikiem. Tekst, który Jon Krakauer napisał po powrocie, diametralnie różnił się od tego, który mieli w zamyśle jego zleceniodawcy. „Wszystko za Everest” to szczegółowy, momentami makabryczny i wstrząsający opis wyprawy, której członkiem był dziennikarz – a raczej wypraw, gdyż w tym samym czasie góra była celem aż trzech grup, które zdobywały szczyt jednocześnie. Nie było też tak, że wyprawy składały się wyłącznie z himalaistów amatorów lub tylko z ludzi, którzy pierwszy raz w życiu mieli na nogach raki. Każda wyprawa miała na czele przewodników-himalaistów z wieloletnim doświadczeniem, którzy znali się na tym, co robią. Nikt nie dopuszczał do wiadomości możliwości rozegrania się tragedii, szczególnie nie takich rozmiarów.

We „Wszystko za Everest” Jon Krakauer szczegółowo opisuje całą wyprawę i jej uczestników, przybliża również historię komercjalizacji Mount Everestu. Jest to porywający i wstrząsający reportaż, podczas czytania którego można niemalże minuta po minucie, metr za metrem podążać za autorem, przeżywać z nim tragedię, patrzeć jego oczami na to, co się dzieje, czuć jego zmagania z siłami natury i wewnętrzną przemianę. Powyżej pewnej wysokości, w obliczu niezwykle ciężkich warunków, mózg pracuje inaczej, ciało zaczyna się poddawać i rozpoczyna się nieustająca walka o przetrwanie. „Wszystko za Everest” to też próba rozliczenia się Jona Krakauera z przeszłością, wspomnieniami i demonami, które od tamtego dnia nie dają mu chwili spokoju, oraz próba odpowiedzi na pytanie, która dręczy wszystkich od ponad 20 lat – co poszło nie tak 10 maja 1996 roku i co było przyczyną tej tragedii?